Күзгі инфекциялар – мақсатты және симптоматикалық емдеу

Күз келді, онымен бірге инфекциялар маусымы да басталды. Алғашқы суық тию белгілері пайда болады: мұрыннан су ағу, тамақтың ауыруы, жөтел, дене қызуының көтерілуі. Бұл тақырып әсіресе мектепке дейінгі жастағы балалардың ата-аналары үшін өте өзекті. Белгілердің алғашқы көріністерінде бәріміз де оларды тезірек басып, сауығуды жеделдетудің тиімді тәсілдерін іздейміз. Суық тиюмен қалай күресуге болады? Бүгін осы туралы аздап айтып өтейік.

Ең алдымен суық тию деген не және оның белгілері қандай?

Суық тию — жоғарғы тыныс жолдарының инфекциясының тұрмыстық атауы, ол негізінен мұрыннан шамадан тыс су ағуымен, жөтелмен, тамақтың ауырсынуымен, бас ауруымен және дене қызуының көтерілуімен сипатталады. Бұл белгілердің ең жиі таралған себебі вирустар (нақты айтатын болсақ, олардың шамамен 200 түрі бар), ал бактериялар әлдеқайда сирек себеп болады. Соңғылары әдетте вирустық инфекцияның асқынуы ретінде дамиды.

Аурудың табиғатын ескере отырып, қолдануға болатын негізгі ем — симптоматикалық ем, яғни жағымсыз белгілерді жеңілдетуге бағытталған ем. Алайда белгілердің өзі ағзаның инфекциямен күрес механизмінің бір бөлігі екенін естен шығармау керек, сондықтан оларды толықтай басып қажет емес.

---

Симптоматикалық емдеу — не қолдану керек?

Қызу — қашан ыстықты түсіретін дәріні қабылдау қажет

Науқастардың бірінші құтылғысы келетін белгі — бұл қызу. Дене температурасының жоғарылауы — ағзаның дұрыс реакциясы, себебі ол вирус үшін қолайсыз орта қалыптастырады. Алайда температура жоғары (38,0–38,5°C-тен жоғары) болса, ыстықты түсіретін дәрілер қабылдау керек, жиі қолданылатын таңдау препараттары парацетамол және ибупрофен. Бірақ препаратты қолданар алдында нұсқаулықты мұқият оқып, өзіңіздің салмағыңызға және дозаны қабылдау жиілігіне назар аудару қажет.

Тұмау — одан қалай құтылуға болады?

Тұмау өте жағымсыз болуы мүмкін, сондықтан тұмау кезінде жиі ісінуді басатын препараттар қолданылады, олар әдетте тамшы немесе спрей түрінде болады және тыныс алуды жеңілдетеді. Бірақ мұндай препараттарды ұзақ қолдану ұсынылмайды, 5–7 күннен кейін тоқтату керек. Егер мұрыннан бөлінетін сұйықтық қою болса, шырышты сұйылтатын дәрілер немесе гипертониялық теңіз суы бар спрейлер қолдануға болады. Бұл екі тәсіл де тыныс жолдарын тазартып, бөлінділерді азайтуға көмектеседі.

Тамақтың ауыруы — жұтыну қиындағанда не істеу керек?

Тамақтың ауыруы шырышты қабықтың жергілікті қабынуынан немесе жөтел мен артқы жұтқыншақ қабырғасы арқылы ағып жатқан бөлінділерден тітіркенуден туындауы мүмкін. Жеңіл тітіркену кезінде антисептикалық, қабынуға қарсы, ылғалдандыратын және жұмсартатын әсері бар шөптен жасалған мұзкәмпиттерді қолдануға болады. Егер ауырсыну жұтынуға кедергі келтірсе, құрамында микробтарға қарсы (дезинфекциялық) және ауырсынуды басатын немесе жергілікті жансыздандыратын зат бар екі компонентті құралдарды іздеңіз.

Құрғақ әлде ылғалды жөтел?

Жөтел түрін дұрыс анықтау симптоматикалық емді таңдауда өте маңызды, бірақ көпшілігіміз үшін оны ажырату қиын. Құрғақ жөтел әдетте мазаны алатын, ұстама түрінде және бөліндісіз болады, ал ылғалды жөтел кезінде бөлінділер сұйылып, оларды қақырық түрінде жөтеліп шығару жеңілдейді. Бірінші жағдайда белгілерді жеңілдету үшін жөтелді басатын дәрілер қолданылады, ал екінші жағдайда қақырық түсіретін құралдар ұсынылады, олар шырышты сұйылтып, тыныс жолдарын тезірек тазартады.

---

Қосымша ұсыныстар — дәрігерге қашан қаралу керек?

Тұмаумен ауырған адамдар үшін ең маңызды кеңес — өзіңізге жақсы күтім жасау. Демалып, шамадан тыс физикалық белсенділіктен аулақ болу, көп мөлшерде сұйықтық ішу және отбасының басқа мүшелеріне жұқтырмау үшін жеке гигиенаны сақтау ұсынылады. Сондай-ақ өз жағдайыңызды мұқият бақылау маңызды, өйткені тіпті жеңіл тұмау да дәрігердің араласуын қажет ететін бактериялық инфекцияға айналуы мүмкін.

Дәрігерге қаралу қажет, егер:

• Дене қызуыңыз бірнеше күн бойы 38°C-тан жоғары болса
• Тыныс алудың қиындауы байқалса
• Іріңді қақырықпен бірге жүретін күшті жөтел бірнеше күннен ұзаққа созылса
• Белгілер мұрын қосалқы қуыстарында, құлақта немесе бас аймағында қатты және тұрақты ауырсынумен қатар жүрсе
• Тұмау белгілері 10–14 күннен ұзаққа созылса немесе ауру басталғаннан кейін 5–6 күн өткен соң күшейсе.

---

Ал мақсатты ем туралы не деуге болады?

Тұмаудың ең жиі себебі вирустар, сондықтан нақты мақсатты ем жоқ, бұл жағдайда жоғарыда сипатталған симптоматикалық ем қолданылады, ал ауру әдетте 7–10 күн ішінде өздігінен өтеді. Алайда бастапқы кезден бастап иммунитетті нығайтып, инфекцияның алдын алу үшін профилактикалық шараларды қарастыруға болады. Жиі айтылатын ұсымнымдар:

• пайдалы және теңгерімді тамақтану,
• қалыпты физикалық белсенділік,
• күз-қыс мезгілінде адамдар көп жиналатын жерлерден аулақ болу,
• қол гигиенасын сақтау,
• ағзадағы D дәруменінің деңгейін қалыпты ұстау

Сонымен қатар, иммунитетті күшейтетін дәрілік препараттарды қолдануға болады. Бұл әсіресе жиі ауыратын адамдарға ұсынылады. Мұндай ем жоғарғы тыныс жолдары инфекцияларының өршу кезеңінде профилактика ретінде немесе ауру кезінде ағзаны қолдау мақсатында тағайындалуы мүмкін; кейбір препараттар өздерінің иммуностимуляциялаушы әсерінің арқасында аурудың ағымын жеңілдетіп, оның ұзақтығын қысқартады.